تحویل محموله سوخت نیروگاه اتمی بوشهر توسط روسیه رویداد مهمی است که باعث تحلیل‌های مختلفی شد این رویداد از یک طرف در روابط ایران و روسیه اثرگذار خواهد بود و از طرف دیگر معادلات مربوط به موضوع هسته ای ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مقامات روسیه در دیدارهای اخیر با مسؤولین ایران قول قطعی داده بودند که تحویل سوخت را به زودی آغاز و ظرف دو ماه بعد از آغاز کار تحویل سوخت را تکمیل نمایند. در این میان ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز در سفر به تهران بر قولی که داده شده بود تاکید کرد و انجام آن‌را قطعی دانست . این وعده در هفته آخرآذرماه محقق شد و سرانجام دیپلماسی فعال جمهوری اسلامی بار دیگر موفقیتی چشمگیر را در عرصه بین الملل کسب کرد و در ایستگاه بوشهر سکانس موفقی را تجربه کرد. این موفقیت در ابعادمختلفی قابل بررسی می باشد که به نمونه هایی از آن اشاره می‏شود.
1. تحویل سوخت اتمی، عمل به تعهد روسیه
این اقدام روسیه، عمل به بخشی از تعهدی است که آن‌ها در چارچوب قرارداد تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر و راهاندازی آن در قبال جمهوری اسلامی ایران دارند و این موضوع نیروگاه اتمی بوشهر هیچ ارتباطی با مسایل فناوری هستهای که مورد بحث جمهوری اسلامی ایران با آژانس انرژی اتمی و کشورهای 1+5 می باشد ندارد . به همین دلیل تحولاتی که در زمینه این نیروگاه پیش می آید نباید با موضوع فناوری هسته ای مرتبط دانسته شود.

چراکه در عرصه بین الملل نکته قابل تاملی که مطرح میشود این است که بعضی همچون بوش کوچک رئیس جمهور امریکا بلافاصله بعد از تحویل اولین محموله سوخت نیروگاه اتمی بوشهر ادعا کرد این اقدام به منزله بی نیازی ایران به غنی سازی اورانیوم است و با تحویل سوخت اتمی توسط روسیه به ایران اکنون زمان توقف غنیسازی توسط ایران فرا رسیده و ایرانیها باید به مفاد قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل که خواستار تعلیق غنیسازی توسط ایران شده عمل نمایند! به این خواسته انحرافی اکنون توسط رسانه های غربی دامن زده می شود تا به افکار عمومی چنین وانمود کنند که اصولا روسیه با این هدف اقدام به تحویل سوخت اتمی مورد نیاز نیروگاه اتمی بوشهر به ایران کرده که ایران تعلیق را بپذیرد و دست از غنی سازی اورانیوم و برخورداری از چرخه سوخت بردارد.

اما واقعیت چیز دیگری است و آن عدم ارتباط این مسأله با موضوع فناوری هستهای ایران است؛ چراکه فناوری هسته ای اقدامی است که جمهوری اسلامی ایران آن‌را زیر نظر آژانس بینالمللی انرژی اتمی و در چارچوب معاهده منع تولید و گسترش سلاح های اتمی انجام می‌دهد و هر کشوری از جمله ایران با قطع نظر از برخورداری از فناوری هسته ای یا عدم برخورداری از آن حق دارد نیروگاه اتمی داشته باشد. روسیه نیز طبق قراردادی که هیچ ربطی به موضوع فعالیتهای هستهای ایران ندارد تعهد کرده است نیروگاه اتمی بوشهر را تکمیل و راه اندازی نماید که تحویل سوخت نیز بخشی از این تعهد است .

2. دیپلماسی فعال

این عمل روسیه پیام روشنی را هم برای ما به ارمغان آورد و آن جلوه گری دیپلماسی فعال ایران است .در هفته های اخیر و در ادامه بحث هسته‌ای ایران و با ادامه تعاملات سازنده ایران با نهاد های بینالمللی همچون آژانس، به توفیقات بسیار با ارزشی دست یافت از جمله گزارش واقع بینانه البرادعی و سپس انتشار گزارش 16 نهاد اطلاعاتی امریکا و اختلاف در جبهه مخالف ایران در نشست 1+5 و بالاخره در بوشهر هم این دیپلماسی اثر گذار واقع شد و روس‌ها پس از حدود 10 سال با وجود مخالفت‌های شدید، به ارسال سوخت و راه اندازی نیروگاه بوشهر متقاعد شوند.

این اتفاق حاصل تلاش‌های ماه گذشته دستگاه دیپلماسی ایران است که با تلاش فراوان روسیه را به این امر متقاعد کرد از مقدمات آن می توان به حضور رئیس جمهور روسیه در جریان اجلاس کشورهای حاشیه خزر و نیز سفر غیرمنتظره سرگی لاوروف پیش از برگزاری نشست 1+5 به تهران و همچنین سفر دکتر منوچهر متکی به مسکو اشاره کرد.

3. تحویل سوخت هستهای به ایران؛ ضربهای به امریکا

در تفسیر این رویداد مهم بسیاری از مطبوعات و خبرگزاری‌های دنیا تحویل سوخت هسته ای به ایران؛ ضربهای به امریکا بیان کردند و این عمل روسیه را دهن کجی به سیاستمداران امریکایی و طرفداران آن کشور مطرح کردند که در این زمینه می‌توان به گزارش روزنامه‌های نیویورک تایمز، گاردین، دیلی تلگراف که در ذیل آورده شده اشاره کرد.

روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی تحت عنوان «تحویل سوخت هسته ای به ایران؛ ضربه ای به امریکا» نوشت: زمانی که روسیه سوخت نیروگاه هسته ای ایران را که اکنون در مرکز مناقشات بین المللی بر سر برنامه هسته ای اش قرار دارد، تحویل داد، امریکا در این مبارزه طولانی شکست خورد.

این روزنامه امریکایی با اشاره به اطلاعیه روسیه مبنی بر این‌که تحول سوخت تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام می شود، افزود: دولت بوش از اقدام روسیه بطور علنی انتقاد نکرد و حتی از آن حمایت کرد؛ اما در واقع از دیدگاه امریکایی ها این اقدام، به دلیل گزارش دو هفته گذشته شورای اطلاعات ملی امریکا مبنی بر توقف برنامه هسته ای نظامی! ایران در سال 2003، در بدترین زمان انجام شده است.

به گفته مقامات امریکایی، دولت بوش به این نتیجه رسیده است که هیچ گزینه ای جز موافقت با تحویل سوخت به ایران ندارد؛ زیرا بیش از این نمیتواند روسیه را در به تعویق انداختن تحویل سوخت به ایران، وادار کند.

روزنامه «گاردین» نیز تصمیم روسیه به تحویل سوخت به ایران را نشانه تضعیف ائتلاف بین المللی علیه ایران دانست که مخالف برنامه هسته ای تهران هستند.

این روزنامه انگلیسی نوشت: ایران مانع مهمی در تلاش خود برای دستیابی به انرژی هسته ای را پشت سر گذاشته است. این اقدام همچنین به معنای آن است که ایران پس از سال ها تاخیر، تنها چند ماه با راه اندازی اولین نیروگاه هسته ای خود فاصله دارد.

به نوشته این روزنامه، تحویل سوخت نشانه تغییر مسیر روسیه است که می تواند آن را در مسیر مخالف دولت بوش قرار دهد.

روزنامه «دیلی تلگراف» نیز نوشت روسیه با تحویل اولین محموله سوخت به ایران، مخالفتهای امریکا با حمایت از برنامه هستهای تهران را نادیده گرفت.

روزنامه «تایمز» نیز تصمیم روسیه به تحویل سوخت هستهای را پیام مسکو (به غرب) دانست مبنی بر اینکه اگر دیدگاهایش در زمینه سیاست خارجی نادیده گرفته شود، آماده است مشکلاتی ایجاد کند.

هسته‌ای شدن؛ راه بی‌توقف

در هفته گذشته بعضی از رسانه های بیگانه برآن بودند که جنبه های منفی یا چالشی ارسال سوخت به ایران را برجستهسازی کنند و بر این اساس ناسازگاری میان دو گزاره غنی سازی و روند دریافت سوخت هستهای را بشدت تبلیغ کنند. به نظر میرسد پس از آن که ایران از منازعه حقوقی، فنی با غرب و آژانس پیروز بیرون آمد، گفتمان تبلیغی و رسانهای غرب به گونه‌ای به سوی مقولات سیاسی مانند عنصر نیت در فعالیتهای هسته ای ایران چرخش پیدا کرد. آن‌ها بر این عقیده‌اند که در ارسال سوخت هسته‌ای به ایران اراده مشترک مسکو و واشنگتن برای از میان بردن اراده تهران در ادامه غنی سازی اورانیوم است؛ اما حقیقت چیز دیگری را اثبات می‌کند که ورود ایران به عرصه هسته‌ای شدن راهی است بی توقف و عمل‌کرد مسؤولین کشور و هم‌سویی ملت در این امر به خوبی این مدعی را ثابت می‌کند و باید کشورهای ‌متخاصم به خوبی این پیام را درک کنند ملت ایران همچون کوهی استوار در مقابل تمامی مشکلات ایستاده و تا آخرین مراحل فنی و تکنولوژی آن، دولت خود را همراهی خواهد کرد. این در حالی است که رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سؤوال که با دریافت سوخت نیروگاه بوشهر آیا ایران باز هم به تکمیل تاسیسات غنیسازی در نطنز نیاز خواهد داشت، ضمن رد این ادعا بر ادامه این راه تاکید کرده، گفت: نیروگاه 360 مگاواتی دارخوین با طراحی داخلی و به دست متخصصان ایرانی در حال ساخت است و قرار است سوخت این نیروگاه از تاسیسات غنی سازی نطنز تأمین شود.